انواع خاموش کننده ها و کاربرد آنها
خاموش کننده ها ابزارهایی هستند که برای اطفاء حریق و جلوگیری از گسترش آن استفاده می شوند. آنها در انواع مختلف با توجه به نوع حریق و مواد قابل اشتعال موجود در آن طراحی شده اند.
طبقه بندی کلی خاموش کننده ها
خاموش کننده ها بر اساس نوع ماده خاموش کننده به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند:
1. خاموش کننده های آبی:
این نوع خاموش کننده ها از آب برای اطفاء حریق استفاده می کنند. آب برای خاموش کردن حریق های نوع A (مواد جامد معمولی مانند چوب، کاغذ و پارچه) موثر است.
مزایا:
ارزان و به آسانی در دسترس هستند.
کارایی بالا برای حریق های نوع A.
معایب:
برای حریق های نوع B (مواد قابل اشتعال مانند بنزین، روغن و گریس) و نوع C (گازهای قابل اشتعال) موثر نیستند.
می توانند به برخی از مواد مانند لوازم الکترونیکی آسیب برسانند.
2. خاموش کننده های پودری:
این نوع خاموش کننده ها از پودر شیمیایی خشک برای اطفاء حریق استفاده می کنند. پودر شیمیایی با خفه کردن آتش و ایجاد یک لایه مانع بین شعله و مواد قابل اشتعال عمل می کند. خاموش کننده های پودری به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
پودر معمولی: برای حریق های نوع A، B و C موثر هستند.
پودر BC: برای حریق های نوع B و C موثر هستند.
پودر مخصوص فلزات: برای حریق های فلزات قابل اشتعال مانند منیزیم و آلومینیوم موثر هستند.
مزایا:
برای حریق های نوع A، B و C موثر هستند.
کارایی بالا در خاموش کردن حریق های مایعات قابل اشتعال و گازهای قابل اشتعال.
معایب:
می توانند به دید و تنفس افراد در هنگام استفاده آسیب برسانند.
می توانند به برخی از مواد مانند لوازم الکترونیکی و تجهیزات ظریف آسیب برسانند.
3. خاموش کننده های گازی:
این نوع خاموش کننده ها از گازهای بی اثر مانند دی اکسید کربن یا نیتروژن برای اطفاء حریق استفاده می کنند. گازها با رقیق کردن اکسیژن موجود در هوا و خفه کردن آتش عمل می کنند. خاموش کننده های گازی به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
دی اکسید کربن: برای حریق های نوع B و C موثر هستند.
نیتروژن: برای حریق های الکتریکی و تجهیزات ظریف مناسب هستند.
مزایا:
برای حریق های الکتریکی و تجهیزات ظریف بدون خطر هستند.
کارایی بالا در خاموش کردن حریق های مایعات قابل اشتعال و گازهای قابل اشتعال.
به مواد و تجهیزات آسیب نمی رسانند.
معایب:
برای حریق های نوع A (مواد جامد معمولی) موثر نیستند.
می توانند در فضاهای بسته خطرناک باشند.
4. خاموش کننده های هالوژنه:
این نوع خاموش کننده ها از ترکیبات هالوژن مانند بروموفلوروکربن (BCF) برای اطفاء حریق استفاده می کنند. هالوژن ها با واکنش شیمیایی با رادیکال های آزاد موجود در شعله، آتش را خاموش می کنند.
مزایا:
کارایی بسیار بالا در خاموش کردن انواع حریق ها.
موثر در خاموش کردن حریق های بزرگ و خطرناک.
معایب:
به دلیل اثرات مخرب زیست محیطی و خطرات سلامتی، استفاده از آنها در بسیاری از کشورها ممنوع شده است.
می توانند در فضاهای بسته خطرناک باشند.
انتخاب نوع مناسب خاموش کننده:
انتخاب نوع مناسب خاموش کننده به عوامل مختلفی مانند نوع حریق، مواد قابل اشتعال موجود در آن، مساحت محیط و ... بستگی دارد.
نکات مهم در هنگام استفاده از خاموش کننده ها:
قبل از استفاده از خاموش کننده، دستورالعمل های روی آن را به دقت مطالعه کنید.
از خاموش کننده مناسب برای نوع حریق استفاده کنید.
به سمت شعله آتش از فاصله ایمن اسپری کنید.
پایه خاموش کننده را محکم نگه دارید و از حرکت دادن ناگهانی آن خودداری کنید.
پس از خاموش شدن کامل آتش، به استفاده از خاموش کننده ادامه دهید.
بعد از استفاده از خاموش کننده، آن را برای شارژ مجدد به محل مناسب برگردانید.